Adolf Hitler
Adolf Hitler urodził
się 20 kwietnia 1889,
zmarł 30 kwietnia 1945 w
Berlinie. Był to niemiecki polityk, kanclerz Rzeszy od
30 stycznia 1933, przywódca
Narodowo-Socjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP), ideolog
niemieckiej odmiany faszyzmu
zwanej od jego nazwiska hitleryzmem,
narodowym socjalizmem lub nazizmem – od niemieckiej nazwy niemieckiej partii. Twórca i dyktator III Rzeszy niemieckiej, zbrodniarz wojenny, odpowiedzialny za zbrodnie przeciw ludzkości.
Uznawany jest przez większość historyków za osobiście
odpowiedzialnego za politykę rasową nazistowskich Niemiec, Holocaust
oraz za śmierć milionów ludzi zabitych podczas jego rządów. Agresywna polityka
zagraniczna, którą stosował, doprowadziła do rozpętania przez
Niemcy II wojny światowej, w wyniku której
zginęło ok. 50 milionów ludzi.
Rodzeństwo Adolfa Hitlera to: Alois, Angela, Gustav, Ida, Otto, Edmund, Paula.
Niedługo po narodzinach Adolfa
rodzice przenieśli się do w Górnej
Austrii, gdzie zostali
pochowani. Grób został zlikwidowany w 2012, z powodu traktowania go jako
miejsce kultu.
Wczesne lata
Urodził się w
cesarsko-królewskich Austro-Węgrzech, w
miejscowości Braunau am
Inn, w rodzinie austriackiego urzędnika celnego. W
edukacji nie odnosił sukcesów i nie przystąpił do matury.
Jego amatorską pasją stała się wówczas sztuka, zwłaszcza malarstwo. W
latach 1907 i 1908 czynił bezskuteczne wysiłki, aby studiować malarstwo w Wiedniu,
utrzymując się początkowo z renty, spadku oraz dzięki hojności ciotki. Po
dwukrotnie niezdanym egzaminie na studia opuścił Wiedeń.
Na podstawie datowanych jego prac można wyciągać wnioski, iż po tych
niepowodzeniach nadal podejmował próby powrotu do malarstwa. Zaprojektował
np. symbole NSDAP, w
tym flagę.
W czasie pobytu w Wiedniu znalazł się pod wpływem socjaldemokratycznej
koncepcji partii masowej. W 1913 wyjechał do Monachium,
gdzie bezpośrednio po wybuchu I wojny światowej w 1914 walczył jako ochotnik w armii niemieckiej. W
czasie wojny awansował do stopnia starszego szeregowego. Został
dwukrotnie odznaczony Krzyżem Żelaznym. O zawieszeniu broni (Rozejm w Compiègne [Kompie])
dowiedział się w wojskowym szpitalu w Pasewalku,
gdzie przebywał około pół roku po czasowym oślepieniu bojowym
środkiem trującym. Kapitulację Niemiec uznał za zdradę.
Mimo braków w formalnym wykształceniu Hitler cenił
wiedzę przydatną w sprawowaniu władzy. Dużo czytał, miał sporą prywatną
bibliotekę. Często otrzymywał książki w prezencie od swoich współpracowników i
podwładnych. Czytając książki robił notatki na ich marginesach. Po II wojnie światowej nie
przykładano dużej wagi do określenia wpływu czytanych przez niego lektur na
głoszoną i realizowaną politykę.
Hitler nosił duże wąsy, jak wielu ówczesnych mężczyzn.
Pod koniec XIX wieku w USA stał się modny drobny wąs, w kontraście do
standardowych, bardzo obfitych wąsów. Nowy styl spopularyzowali w Niemczech
przyjeżdżający Amerykanie. Niemieccy mężczyźni nosili obfite wąsy w stylu
"kajzerowskim", na końcach podkręcone do góry. Nowy styl był uważany
za nowoczesny i młodzieńczy. Hitler trwale zmniejszył swoje wąsy ok. 1918,
jednak póżniej taki styl nie był już uznawany za modny. Mierzył 165 cm wzrostu.
Działalność w NSDAP
Działalność polityczną rozpoczął jako agitator Reichswehry.
Podczas swych wystąpień wskazywał na winnych klęski Niemiec w I wojnie
światowej oraz rewolucji listopadowej 1918, którymi jego
zdaniem byli Żydzi, komuniści, socjaldemokraci i liberałowie –
na fali frustracji społecznej spowodowanej klęską wojenną, zyskał tym sobie
grupy zwolenników.
W 1919 wstąpił
do Niemieckiej Partii Robotników,
której nazwę w następnym roku zmieniono na Narodowo-Socjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników.
29 lipca 1921 został jej przewodniczącym z tytułem wodza oraz z niemalże dyktatorską władzą. W tym
samym roku zreorganizował partyjne bojówki, tworząc 4 listopada 1921 "Oddziały Szturmowe"
– zajmujące się później m.in. mordowaniem przeciwników politycznych, walką z opozycją i pogromami Żydów. Z partyjnego
pisma Völkischer
Beobachter, które NSDAP nabyła w grudniu 1920, uczynił ogólnokrajowy dziennik,
który przez następne 25 lat stanowił jeden z filarów propagandy
nazistowskiej.
Po nieudanym puczu monachijskim 8
listopada 1923 (inaczej pucz piwiarniany) został skazany na pięć lat więzienia
i osadzony w więzieniu w
Landsbergu (1924). Napisał tam książkę Mein
Kampf (Moja walka),
w której sformułował program ruchu nazistowskiego. Książka ta stała
się swoistą "biblią" narodowych socjalistów, do 1939 została
przetłumaczona na 11 języków, a jej nakład osiągnął 5 mln egzemplarzy. Jej tezy
powtórzył w Das zweite Buch, książce
nieopublikowanej za jego życia, a odnalezionej przez historyków w latach dziewięćdziesiątych.
Po przedterminowym zwolnieniu z więzienia (w grudniu
1924) skupił wokół siebie grono ambitnych i bezwzględnych współpracowników,
reaktywując działalność partyjną NSDAP. 7 kwietnia 1925 Hitler zrzekł się austriackiego obywatelstwa,
ale dopiero w 1932 uzyskał
niemieckie. Momentem kluczowym dla jego partii był kryzys gospodarczy w 1929.
Wówczas bowiem wyborcy zwrócili się w stronę dwóch skrajnych partii –
komunistów i narodowych socjalistów.
Jego partia
po wyborach we wrześniu 1930
otrzymała 107 mandatów do
Reichstagu i
stała się najpierw drugą, a potem pierwszą frakcją w parlamencie. Zwycięstwo wyborcze ułatwił
znacznie fakt pozyskania w 1929 przez nazistów niemieckiego przemysłowca Alfreda Hugenberga, który przez wiele następnych
lat wspierał ich finansowo – dzięki temu NSDAP mogła zorganizować zakrojoną na
szeroką skalę kampanię propagandową i zapewnić sobie stałe źródło funduszy na bieżącą
działalność.
W styczniu 1932 Hitler i inni działacze nazistowscy
spotkali się w Düsseldorfie z grupą 300 przemysłowców
niemieckich, zaniepokojonych ekspansją komunistów niemieckich. Hitlera wsparły także
inne największe niemieckie koncerny.
W 1932
przegrał wybory prezydenckie, otrzymując 36,8 procent głosów (ok. 13,4 mln
wyborców), przy wysokiej frekwencji wyborczej. 5 marca 1933 w wyborach do Reichstagu,
Hitler doszedł do władzy w sposób legalny, gdy NSDAP, będące w koalicji
z Niemiecką Narodową Partią Ludową,
wygrało wybory parlamentarne z wynikiem 43,9% głosów. 30 stycznia 1933 w południe ówczesny prezydent Rzeszy
– Paul von Hindenburg powierzył Hitlerowi tekę kanclerza (premiera) Rzeszy.
Następnie Hitler, dzięki rozporządzeniu prezydenta Rzeszy wydanym po pożarze
budynku Reichstagu, zastraszając przeciwników politycznych i opozycję doprowadził
do uchwalenia przez Reichstag (parlament
niemiecki) Ustawy w Celu Pomocy Narodowi i Państwu w Potrzebie,
zwanej w niemieckiej historiografii Ustawą o Pełnomocnictwach. Zaowocowało to przejęciem pełnej
władzy, w ten sposób że wspomnianą ustawą parlament
przekazywał rządowi Rzeszy kierowanemu przez Hitlera swą moc ustawodawczą.
Socjotechnika
Hitler
starannie planował wszystkie wystąpienia publiczne stosując metody inżynierii społecznej – wychodził z założenia, iż
odpowiednia oprawa przemówień aspirującego do roli przywódcy narodu charyzmatycznego
oratora jest kluczowa
do osiągnięcia sukcesu politycznego, pozwoli bowiem na kontrolowanie woli
odbiorcy i ukierunkowanie jego emocji w stronę bezkrytycznego uwielbienia
lidera politycznego i partii. W celu osiągnięcia pożądanych
efektów godzinami ćwiczył przed lustrem gestykulację i mimikę, jednocześnie zlecając
fotografom wykonywanie zdjęć podczas tych prób, które później bezustannie
analizował pod kątem prawidłowości zastosowanych póz. Większość oratorskich
gestów przejął od monachijskiego
komika, Ferdla Weissa, a
inne triki aktorskie m.in. od niemieckiego aktora Fritza Langa. Przed
każdym wystąpieniem osobiście sprawdzał akustykę
hal, a swoich przemówień zwykle uczył się na pamięć.
Początkowo
Hitler przybrał pozę szalonego i słabo kontrolującego emocje fanatycznego oratora, w rzeczywistości jednak
wszystkie występy były starannie opracowane przez doradców, a "szaleństwo"
prezentowane tłumom na pokaz. W późniejszym okresie, zwłaszcza po zdobyciu
władzy, wizerunek ten zmienił się – przemówienia nabrały cech wystąpień
natchnionego lidera religijnego, osłabła też znacznie polityczna treść
przekazu, który przemienił się niemalże w filozoficzne rozważania bez
merytorycznej zawartości.
Hitler
uważał, iż muzyka nieodłącznie wiąże się z polityką i tworzy skuteczną broń
propagandową umożliwiającą pozyskanie poparcia mas społecznych. Strategia
ta umożliwiła Hitlerowi opanowanie niemieckiego społeczeństwa i uzyskanie
niemalże całkowitego i bezkrytycznego poparcia dla planów.
Kwestie religijne
Hitler dorastał w rodzinie katolickiej. Uczęszczał
jako dziecko do szkoły przy
zakonie benedyktynów,
Hitler nie zerwał więzi z Kościołem katolickim. W publicznych wystąpieniach,
zwłaszcza w początkowym okresie działalności, Hitler czesto pozytywnie
wypowiadał się o chrześcijańskiej kulturze Niemiec. Wg niektórych źródeł, przez dalszą cześć życia odnosił
się do religii z niechęcią, aż po wrogość. Hitler "bez
opanowania dawał się ponosić nienawiści do Żydów, księży, socjaldemokratów, Habsburgów".
Na potrzeby nazizmu został stworzony specjalnie spreparowany system wierzeń,
oparty na terminologii chrześcijańskiej – tzw. "pozytywne chrześcijaństwo".
Został on oczyszczony z wszelkich obiekcji, jakie Hitler wysuwał wobec
chrześcijaństwa, a Jezus przedstawiany był w nim jako bojownik antyżydowski. W SS promowany był ideał
Niemca wierzącego w Boga, ale oderwanego od konkretnego wyznania. Hitler
często wyrażał się w duchu darwinizmu:
"Wyższa rasa
podporządkowuje sobie niższą rasę...
prawo, które widzimy w naturze, i które możemy uważać za jedyne wyobrażalne
prawo."; "Wyzwoliłem Niemcy od głupich i poniżających mitów sumienia i moralności...
Wyszkolimy młodych ludzi, przed którymi świat będzie drżał. Chcę młodych ludzi
zdolnych do przemocy – władczych, nieustępliwych i okrutnych.".
28 kwietnia 1945
roku, w obliczu kapitulacji Niemiec, Hitler wezwał księdza i w obecności
świadków, m in swojej sekretarki, zawarł ślub z Ewą
Braun.
Okres po dojściu do
władzy
30 stycznia 1933, dzięki poparciu sfer
konserwatywnych, większości generalicji i czołowych przedstawicieli przemysłu i
finansjery, został kanclerzem, i stanął na czele koalicyjnego rządu. 27 lutego
1933 spłonął Reichstag.
Hitler – przy biernej postawie prezydenta Hindenburga,
rozwiązał parlament i
wykorzystał pożar do rozprawy z komunistami i uchwalenia 28 lutego 1933
ustawy O ochronie narodu i państwa faktycznie zawieszającej prawa
obywatelskie i konstytucję Republiki Weimarskiej. 23 marca 1933 przyjęto
kolejne prawo, Ustawę o pełnomocnictwach, oznaczającej w praktyce przekazanie Hitlerowi pełni władzy,
gdyż ta ustawa konstytucyjna dawała prawo rządowi Hitlera do uchwalania ustaw
(bez zgody Reichstagu). 5 maja Hitler doprowadził do rozbicia Wolnych Związków
Zawodowych. Faktyczny
monopol polityczny NSDAP został ostatecznie potwierdzony
przyjęciem 14 lipca 1933 Ustawy o zapobieganiu tworzenia nowych partii,
na mocy której zakazano działalności wszystkich, poza NSDAP, partii
politycznych. Władza
Hitlera ugruntowała się na dobre po przeprowadzonych 12 listopada wyborach
parlamentarnych, w których partia nazistowska zdobyła 92,2% głosów.
Wobec spadku
wpływów wyborczych NSDAP,
rozprawił się z opozycją, tworząc
dla określonych grup ludności (Żydzi, homoseksualiści, Cyganie,
antyhitlerowcy, księża oraz socjaldemokraci) obozy koncentracyjne.
Pierwszy z nich powstał w Dachau, 22 marca
1933. Później, w czasie wojny, obozy te zapełniły się
także więźniami z terenów okupowanych.
Po śmierci Hindenburga 2
sierpnia 1934 nie przeprowadził nowych wyborów prezydenckich, uznając, że urząd
prezydenta został zawieszony. Na mocy przyjętej dzień wcześniej, 1 sierpnia 1934
Ustawy o Naczelniku Rzeszy Niemieckiej, połączył urzędy prezydenta i
kanclerza, przejmując ich kompetencje jako Wódz i Kanclerz Rzeszy oraz został wodzem naczelnym Reichswehry.
Po uzyskaniu
pełni władzy podjął działania w polityce zagranicznej Niemiec, zmierzające do
uspokojenia opinii światowej. W tym celu zastosował zarówno gesty pojednawcze i
propagandowe, mające na celu ukazanie
pokojowego stylu sprawowania władzy. W maju 1933 wygłosił w Reichstagu wielką przemowę pokojową, w tym samym
miesiącu przedłużył porozumienie z ZSRR
(tzw. Układ w
Rapallo z 1922). Pragnąc zaprezentować się jako zwolennik Kościoła,
doprowadził w lipcu 1933 do podpisania konkordatu z Watykanem. W styczniu 1934 doprowadził do
podpisania pomiędzy Polską i Niemcami układu o niestosowaniu przemocy (tzw. układ o nieagresji),
proponując jednocześnie podobne porozumienia dwustronne z Francją i Czechosłowacją –
w tym czasie prowadził już niejawne przygotowania do następnej wojny. Nie chcąc
być związanym zobowiązaniami międzynarodowymi, w październiku 1933 podjął decyzję o wystąpieniu Niemiec z Ligi
Narodów.
W 1934 bezwzględnie rozprawił się z opozycją oraz
innymi przeciwnikami politycznymi. Podczas tzw. nocy długich noży z 29 na 30 czerwca zamordowano około 400 osób,
oskarżonych potem o przygotowywanie zamachu stanu.
Od chwili objęcia władzy w 1933, Hitler pogłębiał nazyfikację
struktur państwowych i totalitarną
kontrolę nad jednostką. W tym celu zaczął przeprowadzać uniformizację, tzw.
"ujednolicenie" wszystkich dziedzin życia społecznego, politycznego i
kulturalnego. W związku z tym procesem Hitler m.in. zlikwidował autonomię krajów
związkowych Niemiec, wprowadził też nowy podział administracyjny kraju na
okręgi, gdzie władzę sprawowali miejscowi namiestnicy NSDAP.
Ujednolicenie objęło w różnym stopniu sferę kultury i
życia społecznego – m.in. 30 stycznia 1937 Hitler zakazał przyjmowania przez Niemców Nagrody Nobla ustanawiając
jej nazistowską wersję – "Niemiecką Nagrodę Narodową w Dziedzinie Nauki i
Sztuki". Jako pierwszy został nią wyróżniony przez Hitlera
niemiecki konstruktor Ferdinand Porsche.
W drugiej połowie lat 30. Hitler doprowadził do
podpisania szeregu sojuszy międzynarodowych umacniających reżim faszystowski, 25 listopada 1936 doszło do
podpisania paktu antykominternowskiego wymierzonego w komunistyczny Komintern,
choć rzeczywisty charakter tego porozumienia miał cechy sojuszu
polityczno-gospodarczego państw aspirujących do władzy nad światem. Kolejnym
porozumieniem był zawarty 22 maja 1939 pakt
stalowy i jego rozszerzenie z 27 września 1940, pakt berliński –
od tego momentu jego sygnatariusze, Niemcy, Włochy i Japonia
tworzyły faktyczny sojusz zwany państwami osi, działający w latach 1940–1945.
Polityka zagraniczna w latach 30. Łamanie postanowień
Wersalu!!!
Hitler
rozpoczął politykę zbrojeń i "pokojowych podbojów". 16 marca 1935 wprowadził powszechny
obowiązek służby wojskowej w nowo utworzonych siłach zbrojnych – Wehrmachcie. 7 marca 1936 zerwał traktat
lokarneński remilitaryzując Nadrenię. 12 marca 1938 doprowadził do przyłączenia Austrii do Niemiec. Pozorując działania
pokojowe, 18 września 1938 na zjeździe NSDAP w Norymberdze,
potwierdził uznanie granic z Polską i Francją za
ostateczne. Uległe wobec jego żądań Francja i Wielka Brytania
udzieliły zgody 29 września 1938, na mocy postanowień układu
monachijskiego, na zajęcie Kraju Sudetów w
październiku 1938. W konsekwencji spowodowało to w 1939 rozbiór Czechosłowacji i
utworzenie przez Hitlera 16 marca 1939 protektoratu Czech i Moraw. W tydzień później, 22 marca 1939, Hitler zmusił Litwę do przekazania Niemcom okręgu Kłajpedy.
W marcu 1939
rozkazał ostateczne opracowanie planów agresji na Polskę, znanych jako Fall
Weiss. Wcześniej, w lutym 1939, przejął osobiście dowództwo nad niemieckimi
siłami zbrojnymi. 11 kwietnia zaakceptował plan "Fall Weiss", 28 kwietnia 1939 Hitler wygłosił
słynne przemówienie w Reichstagu, w którym otwarcie ogłosił plany uzyskania
przez Niemcy "przestrzeni życiowej" na wschodzie, nazwał twórców systemu
wersalskiego "podżegaczami wojennymi", , powtórzył "ostateczne"
żądania wobec państwa polskiego– oraz iż polsko-niemiecki pakt o nieagresji z 1934 stracił swoją moc, gdyż
rzekomo został "jednostronnie pogwałcony przez Polskę i wobec tego
nieobowiązujący",
mimo iż jeszcze 4 stycznia 1939 w Berlinie, w rozmowie z polskim ministrem
spraw zagranicznych Józefem Beckiem,
zaproponował przedłużenie paktu o 25 lat, uzależniając to jednak od zgody
Polski na budowę eksterytorialnej autostrady z niemieckiego Pomorza na
zachodzie do Prus
Wschodnich, przebiegającej przez polskie ziemie.
Hitler przez cały 1939 zgłaszał pretensje do Gdańska, domagając się likwidacji polskich uprawnień do
tego miasta gwarantowanych przez Ligę
Narodów. 23 sierpnia 1939 z jego inicjatywy podpisano układ ze Związkiem
Radzieckim, znany jako pakt
Ribbentrop-Mołotow. Był
to faktyczny wstęp do II wojny światowej. Wykonując założenia
paktu, 1 września 1939
wojska niemieckie zaatakowały Polskę wkraczając na jej terytorium bez wcześniejszego
wypowiedzenia wojny. Działania te zgodnie z przewidywaniami Hitlera nie
pociągnęły za sobą reakcji zbrojnej Francji i Wielkiej Brytanii.
Kraje te poprzestały na wypowiedzeniu 3 września wojny III Rzeszy, ograniczając
się do pozorowanej demonstracji siły w strefach przygranicznych, rozpoczynając
okres tzw. dziwnej wojny.
"Ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej"
Adolf Hitler
był inicjatorem akcji planowej zagłady Żydów w terminologii nazistowskiej
zwanej ostatecznym rozwiązaniem kwestii żydowskiej, która jako całość
prześladowań i eksterminacji tego narodu określana jest mianem Holocaust. W wyniku tej polityki wymordowano 5,5 – 6 milionów
Żydów. Doprowadził do podpisania
dyskryminujących Żydów ustaw norymberskich 15 września
1935, czego
dalekim skutkiem były masowe pogromy mniejszości żydowskiej w Niemczech,
określane jako noc kryształowa z
9 i 10
listopada 1938.
Polityka rasowa
Hitler dążył do usunięcia również Cyganów,
jako tzw. podludzi, a
także izolacji i wyniszczenia niemieckich homoseksualistów.
Wszczął programy masowych mordów na osobach chorych psychicznie.
Plan składał się z dwóch części, tzw. Mały Plan, który przewidywał
wymordowanie całej polskiej elity i inteligencji – został w większości
zrealizowany na terytorium Polski. Natomiast druga część, tzw. Duży Plan, został zapoczątkowany
wielką akcją przesiedleńczą na
Zamojszczyźnie, jednak wskutek sprzeciwu polskiego ruchu oporu,
podczas powstania
zamojskiego, nie został zrealizowany do końca – tym samym główne
plany przesiedleńcze przesunięto na okres powojenny. Kolejnym elementem planu
była zinstytucjonalizowana akcja
rabunku dzieci (w jej ramach także akcja specjalna Heu-Aktion, podczas
której pochwycono dzieci i młodzież także z terytorium dzisiejszej Białorusi i Ukrainy), praktycznie realizowana na wschodnich terytoriach
okupowanych wobec różnych narodów, największe straty poniosła Polska. Historycy
zajmujący się tym tematem, oceniają liczbę dzieci poddanych przymusowym przesiedleniom
i germanizacji w
ramach programu rabunku dzieci na ok. 200 000. Do innych zbrodni
nazistowskich które aprobował Hitler, należy zaliczyć także akcję mordowania
ludzi z różnych względów uznanych przez niemiecką eugenikę za
"bezwartościowych", przeprowadzaną pod kryptonimem Akcja T4.
Okres końcowy
W wyniku
działań wojennych przez pewien czas znaczna część Europy znalazła się pod
panowaniem niemieckim. W 1941 zdecydował się na uderzenie na ZSRR – niemiecka armia przystąpiła do realizacji planu Barbarossa. Po przegranej bitwie pod
Moskwą (grudzień 1941) przejął osobiste dowództwo nad
kampanią wschodnią i w efekcie kierowania się względami ideologicznymi bardziej
niż militarnymi doprowadził do klęski armii niemieckiej w wojnie z ZSRR.
Do końca
wojny liczył na skonstruowanie przez naukowców niemieckich, a następnie wprowadzenie do masowej produkcji
"cudownej broni", która pozwoliłaby mu zmienić losy wojny –
wiązał duże nadzieje z pociskami rakietowymi V1 i V2,
jednak jego oczekiwania w
tej mierze nie sprawdziły się, gdyż "Wunderwaffe" pojawiły się zbyt
późno i w zbyt małej liczbie. W obliczu zbliżającej się klęski Niemiec 20
lipca 1944 grupa spiskowców z Clausem von Stauffenbergiem na czele dokonała w Wilczym
Szańcu nieudanego
zamachu na życie Hitlera.
W 1945,
wobec nieuchronnej klęski III Rzeszy, Adolf Hitler pozbawił przywilejów i
stanowisk przywódców nazistowskich, których uważał za zaufanych (Himmlera i Göringa) –
za próbę porozumienia się z aliantami.
29 kwietnia 1945 w swoim testamencie politycznym Hitler pozbawił Himmlera
członkostwa w NSDAP.
Göring został uznany przez Hitlera za zdrajcę, gdy 23 kwietnia 1945
zadeklarował gotowość zastąpienia Hitlera i podjęcia negocjacji z aliantami – z
polecenia Hitlera został pozbawiony wszystkich stopni wojskowych, wyrzucony z
partii nazistowskiej, a następnie aresztowany przez SS 25 kwietnia 1945.
Hitler wydał również 27 kwietnia 1945 rozkaz zamordowania Göringa, jego żony i
córki – jednak oficer SS Bernhard Frank, który polecenie otrzymał,
wykorzystując wojenne zamieszanie odmówił jego wykonania.
30 kwietnia
1945, podczas oblężenia Berlina, Hitler wraz z poślubioną dzień wcześniej Ewą Braun popełnił samobójstwo.
Powszechnie przyjmuje się, że uczynił to strzelając z pistoletu w usta lub
rozgryzając fiolkę z cyjankiem, w
podziemnym
schronie pod gmachem Starej Kancelarii Rzeszy w Berlinie. Miał wtedy 56 lat.
Zwłoki dyktatora i jego małżonki zostały spalone przez
esesmanów ze
straży przybocznej. Informacje o okolicznościach śmierci i fakt bezspornej
identyfikacji odnalezionych w Berlinie przez Rosjan zwłok obojga został na
wiele lat utajniony, gdyż prawda nie odpowiadała wersji głoszonej przez
oficjalną propagandę.
W latach 1946–1949 NKWD
prowadziło przesłuchania Ottona
Günschego – zastępcy osobistego adiutanta Hitlera oraz Heinza
Lingego – ordynansa Hitlera i innych świadków ostatnich chwil
w bunkrze pod Kancelarią Rzeszy. Ich zeznania, wyjaśniające okoliczności
samobójstwa i spalenia zwłok, zostały utajnione i zamknięte w osobistym
archiwum Stalina. Po raz pierwszy dostęp do materiałów śledztwa umożliwił
Komisji Ideologicznej Komitetu Centralnego KPZR Chruszczow w
1959, ale dopiero po otwarciu archiwum partyjnego w 1991 stały się dostępne dla
historyków.
Było to powodem powstania hipotez mówiących, że w
rzeczywistości Hitler uciekł z oblężonego Berlina i wyjechał do Argentyny. Przeciwko ich prawdziwości
świadczył między innymi fatalny stan psychiczny i fizyczny Hitlera (m.in.
w styczniu 1945 stwierdzono u niego chorobę Parkinsona).
Spalone
szczątki byłego przywódcy III Rzeszy zostały pogrzebane we wschodnich Niemczech
przez agentów KGB, a w 1970
ostatecznie spalone. W 1993 w byłych archiwach radzieckich znaleziono dwa
fragmenty czaszki, mające należeć do Hitlera. 9 czerwca 2006 w miejscu gdzie
był schron
odsłonięto tablicę informującą zarówno o budowli, jak i o fakcie popełnienia w
tym miejscu samobójstwa przez Hitlera.
Poniższa
lista przyznanych odznaczeń jest niepełna.
- Krzyż Żelazny (1914) I Klasy
- Krzyż Żelazny (1914) II Klasy
- Czarna Odznaka za Rany (1918)
- Złota Odznaka za Rany (po ataku 20 lipca 1944)
Rząd Hitlera istniał od zagarnięcia władzy 30 stycznia 1933 aż do jego śmierci
30 kwietnia 1945 (łącznie 12 lat i 3 miesiące).
Kultura masowa